Πραγματοποίηση διαδικτυακής διάλεξης
Αριστοτέλης Παπανικολάου
“ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΖΩΗΣ”:
ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΗΘΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2025 η πέμπτη διάλεξη του φετινού κύκλου εκδηλώσεων «Η Λειτουργία μετά τη Λειτουργία», που συνδιοργανώνεται από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου, την Ιερά Μητρόπολη Γαλλίας και το Βικαριάτο των Γαλλόφωνων Ενοριών (Βικαριάτο της αγίας Μαρίας των Παρισίων και του αγίου Αλεξίου της Υγκέν, Οικουμενικό Πατριαρχείο). Ομιλητής ήταν ο Αριστοτέλης Παπανικολάου (Καθηγητής Θεολογίας, Έδρα Ορθόδοξης Θεολογίας και Πολιτισμού «Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος», Πανεπιστήμιο Φόρντχαμ, και Συνδιευθυντής του Κέντρου Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών στο ίδιο Πανεπιστήμιο), που παρουσίασε το θέμα . Συντονίστρια της εκδήλωσης ήταν η Μαγδαληνή Θωμά, Συγγραφέας, Δρ Φιλολογίας και Επιστημονική Συνεργάτις της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.
Ο ομιλητής παρομοίασε την πνευματική ζωή με την άσκηση των αθλητών, ενώ αντίστοιχα χρησιμοποίησε το μοντέλο της άσκησης και της συνεχούς εργασίας των καλλιτεχνών, που αγωνίζονται συνέχεια και εμπνέονται από την καλλιτεχνική παράδοση για να βελτιώσουν το έργο τους. Η ηθική, κατ’ αυτόν τον τρόπο, εμφανίζεται ως μια ευγενής τέχνη, και όχι ως ένα σύνολο περιορισμών και κανόνων. «Για να μάθουμε να αγαπάμε όπως αγαπά ο Θεός χρειάζεται άσκηση. Αυτή η αγάπη δεν εκδηλώνεται δίχως προσπάθεια, όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι μεγάλοι άγιοι της Παράδοσής μας.» Η Ορθόδοξη Παράδοση, ως συνέχεια της Αποστολικής Παράδοσης, προσφέρει έναν τρόπο άσκησης που μας μυσταγωγεί στην αγάπη. Στο υπό διερεύνηση κείμενο του Πατριαρχείου επισημαίνεται ακριβώς αυτή η δυνατότητα μεταμορφώσεως, που προσφέρεται από τον Χριστό μέσα από την Ενσάρκωση, τον Θάνατο και την Ανάσταση του, και τονίζεται η δυνατότητα πραγμάτωσης αυτής της μεταμορφώσεως μέσα στον κόσμο στον οποίο ζούμε, με όλες τις προκλήσεις που εμφανίζονται. Το κείμενο προσφέρει έναν εναλλακτικό τρόπο κατανόησης του ανθρώπου, και προτείνει μια νέα προοπτική, η οποία αναζητά το αγαθό στον «άλλο», ακόμη κι όταν αυτός ο «άλλος» δεν ασπάζεται την πίστη μας. Είναι ένα όραμα που διακηρύσσει ότι ακόμη κι αν η Βασιλεία του Θεού «οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου», εμείς μπορούμε να ζήσουμε κατά τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να εικονίζουμε τη Βασιλεία στον παρόντα κόσμο.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, τέθηκε το ερώτημα της ελευθερίας των επιλογών του ανθρώπου ως ηθική στάση σύμφωνη με το Ορθόδοξο πνεύμα, ενώ συζητήθηκε και ο επίκαιρος χαρακτήρας του κειμένου του Πατριαρχείου, που ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες της εποχής, χωρίς να παρεκκλίνει από τις αρχές της Ορθόδοξης παράδοσης.
Η βιντεοσκόπηση της εκδήλωσης είναι διαθέσιμη στο κανάλι της Ακαδημίας, στη διεύθυνση https://youtu.be/seZKA_kGdGw (αγγλικά), ενώ η ελληνική εκδοχή της ομιλίας έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο «Πολυμερώς και πολυτρόπως» στη διεύθυνση https://tinyurl.com/papanikolaouethics .
